Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο: Φυτά (Plantae)
Συνομοταξία: Αγγειόσπερμα (Magnoliophyta)
Ομοταξία: Δικοτυλήδονα (Magnoliopsida)
Τάξη: Λαμιώδη (Lamiales)
Οικογένεια: Χειλανθή (Lamiaceae)
Γένος: Μίνθη (Mentha)
Ιστορία
Το όνομα μέντα προέρχεται
από το λατινικό mentha, το οποίο με τη σειρά του προέρχεται από το
αρχαιοελληνικό μίνθη. Συναντάται και με την ονομασία ηδύοσμος. Χρησιμοποιείται
από την αρχαιότητα ως σήμερα ως αρωματικό στη μαγειρική, την οινοποιία και στη
φαρμακοποιία. Οι αρχαίοι Έλληνες έτριβαν το τραπέζι με δυόσμο πριν από το
γεύμα. Επίσης, αρωμάτιζαν το νερό τού μπάνιου. Από τον 6ο αιώνα
πρωτοσυναντώνται κρέμες καθαρισμού δοντιών με δυόσμο. Τα ποντίκια φαίνεται να
αποφεύγουν τη μυρωδιά του, γι' αυτό και χρησιμοποιείται για την απομάκρυνσή
τους. Στην Αρχαία Ελλάδα ο Ιπποκράτης και ο Γαληνός χρησιμοποιούσαν την μέντα
κατά της δυσπεψίας, κατά των νευρικών διαταραχών, κατά των ιλίγγων, της
αϋπνίας, της γαστρίτιδας, του βήχα, του κρυολογήματος, του πονόλαιμου και ως
αντισπασμωδικό.Οι Άραβες λατρεύουν τη μέντα, ορκίζονται στο όνομα της. Η λεπτή
μυρωδιά της μέντας διαχέεται παντού και οι αρετές της έχουν υμνηθεί ιδιαίτερα
Θεραπευτικές Ιδιότητες
Η μέντα ως αφέψημα -
χρησιμοποιώντας τις ανθισμένες κορυφές του φυτού και τα φρέσκα φύλλα του, είναι
ευεργετική για στομαχικές παθήσεις και τονώνει τις λειτουργίες της χολής και
του συκωτιού. Έχει ηρεμιστικές και διουρητικές ιδιότητες και ωφελεί όσους
πάσχουν από νεφρά, χολολιθιάσεις και υπολειτουργία του συκωτιού.
Τα φύλλα της μέντας, ως
κατάπλασμα, καταπραΰνουν και βοηθούν στην επούλωση εγκαυμάτων. Αν τοποθετήσουμε
φύλλα μέντας στους κροτάφους, είναι πολύ αποτελεσματικά κατά κρυολογημάτων και
πονοκεφάλων.
Σύμφωνα με έρευνες,
ανακαλύφθηκε ότι αν χορηγηθεί μέντα σε ίδια δόση με αυτή που έδιναν οι παλιοί θεραπευτές,
μπορεί να είναι τόσο αποτελεσματική στην ανακούφιση από τον πόνο, όσο και η
ασπιρίνη.
Χρησιμοποιείται στη
φαρμακευτική και στην αρωματοποιία.
Είδη μέντας στην Ελλάδα
Η Μίνθη η πιπερώδης (Mentha
x piperita) με δυνατή ευχάριστη μυρωδιά και αρωματική, πικάντικη γεύση. Η μέντα
η πιπερώδης φαίνεται ότι είναι προϊόν διασταύρωσης των ειδών μέντα η πράσινη
(δυόσμος) και μέντα η υδροχαρής, που σταθεροποιήθηκε εξαιτίας του
πολλαπλασιασμού της με ριζώματα. Είναι φυτό πολυετές, ύψους μέχρι 80 εκατοστά. Έχει
βλαστό όρθιο, τετραγωνικό, χνουδωτό. Τα φύλλα είναι ωοειδή - στρογγυλά, επιφυή,
τεφρόασπρα, χνουδωτά στην κάτω επιφάνεια. Τα άνθη είναι σε ακραία στάχυα,
χρώματος άσπρου ή ρόδινου. Είναι αυτοφυές σε υγρά μέρη και στις όχθες ποταμών
και ρυακιών. H άνθηση αρχίζει τον Ιούλιο και διαρκεί μέχρι και τον Σεπτέμβριο.
Συλλέγεται το υπέργειο τμήμα του φυτού, όταν αυτό βρίσκεται σε πλήρη άνθηση.Από
τα φύλλα και από τα άνθη παίρνουμε το λάδι που περιέχει μινθόλη και
χρησιμοποιείται στη ζαχαροπλαστική, την ποτοποιία και την ιατρική.
H Μίνθη η σταχυώδης ,
(Mentha spicata) κοινώς δυόσμος ή βάλσαμο, ονομάζεται η ρωμαϊκή μέντα και
χρησιμοποιείται για αφεψήματα και σιρόπια.
H Μίνθη η γλήχων, Μέντα η
πουλέγιος (Mentha pulegium) κοινή ονομασία φλησκούνι, βληχώνι, φλεσκούνι ή
βληχούνι. Χρησιμοποιείται κυρίως για να αρωματίζονται φαγητά. Είναι φυτό
πολυετές. υψους μέχρι 20
εκατοστά. Έχει βλαστό όρθιο ή πλαγιαστό, λίγο τριχωτό ή
σχεδόν λείο, πρασινωπό. Τα φύλλα είναι μικρά, ωοοειδή ή επιμήκη, με μικρό
μίσχο. Τα άνθη βρίσκονται σε μασχαλιαίους σπονδύλους, χρώματος ρόδινου ή
ιώδους. Η άνθηση αρχίζει τον Ιούνιο και διαρκεί μέχρι και τον Οκτώβριο.
H Μίνθη η αρουραία (Mentha
arvensis) είναι διαδεδομένη στους κάμπους και στους αγρούς.
Η Μίνθη η στρογγυλόφυλλος
(Mentha x rotundifolia). Γνωστό επίσης και ως Γλήχων, Γλυφώνι ή Καλαμίθρα.
Είναι φυτό πολυετές, ύψους μέχρι 70 εκατοστά. Έχει βλαστό όρθιο, με πολύ άσπρο
χνούδι, τετραγωνικό. Τα φύλλα είναι επιφυή, ωοειδή - επιμήκη ή λογχοειδή,
πριονωτά, άσπρα χνουδωτά τουλάχιστον στην κάτω επιφάνεια. Τα άνθη είναι σε
ακραίους κυλινδρικούς βότρυς, χρώματος ρόδινου ή ιώδους. Ανθίζει το καλοκαίρι
αλλά συλλέγεται το φθινόπωρο. Είναι ποώδες ημιαυτόφυτο και συναντάται σε χέρσες
περιοχές και αναχώματα ως αγριόχορτο, αλλά εύκολα καλλιεργείται επίσης και σε
κήπους.
Αναφορά στο έργο του
Οδ.Ελύτη
